historia

Pochodzenie nazwy Serbołużyczan

Nazwa Serbowie pokrewna jest polskiemu słowu pasierb (staropolskie pasierb, pasierzb, pasirzb 1391, n.os. Pasirb 1475, n.m. Pasirbice 1310, od psł. *pa-sṝbъ, od sṝbъ[1] „prawowity potomek-dziedzic, pełnoprawny członek rodu” utworzony za pomocą prasłowiańskiego prefiksu pa-; jak pagórek, pasynek, pascórka=pasierbica; w znaczeniu „syn nieprawowity, urodzony z nałożnicy, dziedziczący tylko w razie braku synów prawowitych”[2], prawdopodobnie w korelacji z psł. *sębrъ „pobratymiec, krewniak, druh, towarzysz, wspólnik”[3], którego późniejszymi kontynuacjami są staroserbskie sebrь oraz staroruskie сябрь/sjabrь – „sąsiad, członek tej samej wspólnoty”, brus. sjabr, sjabruk „krewny, brat, towarzysz w pracy”, z pożyczkami do staropolskiego: siabr „uczestnik”, litewskiego sėbras – „towarzysz” i łotewskiego sēbrs/suobris – „sąsiad; współgospodarz; znajomy, krewny, przyjaciel”[4]) i pierwotnie oznaczała współplemieńca (tego, który ssał mleko tej samej matki).

Niewyjaśniona jest kwestia pokrewieństwa Serbów bałkańskich i Serbów łużyckich (zbieżność nazw prawdopodobnie nie jest przypadkowa). Według jednej z hipotez, uwiarygodnionej kroniką Konstantyna Porfirogenety wspólni przodkowie wszystkich Serbów, po opuszczeniu w VII wieku (w latach 622-627[5]) swojej prasłowiańskiej ojczyzny Białej Serbii rozdzielili się na dwie grupy. Jedna z grup dotarła przez Karpaty na Bałkany, podczas gdy druga (przodkowie Serbołużyczan) osiedliła się nad środkową Łabą.

Według Heinza Schustera-Šewca (którego zdaniem określenie Serbowi miało oznaczać krewnych) Serbowie (różne plemiona) występowali pod tą nazwą jedynie na rubieżach ziem zajętych przez Słowian (podobnie jak w przypadku etnosów używających jako nazwy własnej ogólnego słowiańskiego desygnatu: Słowacy, Słoweńcy, Słowińcy, Słowienie)[6].
Nazwa „Łużyce” (niem. Lausitz), oznaczająca pierwotnie ziemię bagnistą, pochodzi prawdopodobnie od słowa „ług” (zbiornik wodny, kałuża), wskazując tym samym, że okolica bogata jest w wodę (rozlewiska Łaby i Sprewy).

By